Vandaag (20 februari) beleven we de dag van de sociale rechtvaardigheid. Deze dag is door de Verenigde Naties in het leven geroepen om wereldwijd gelijke kansen voor iedereen te bevorderen. Dat is best een groot doel voor één dag. Toch wel belangrijk om er even bij stil te staan. Hoe is het in Nederland gesteld met de kansengelijkheid? Bij EEGA Plus werken we met jongeren die al wat teleurstellingen hebben ervaren en die voor zichzelf weinig kansen zien. Moeten wij ze die kansen geven of moeten we ze helpen met het zelf creëren van kansen?
Tegenslag
Bij EEGA Plus werken we met een bijzondere groep jongeren. Deze jongeren hebben dezelfde rechten als ieder ander. Ze kregen net als andere jongeren de kans om zichzelf te ontwikkelen naar een positie die ze zelf wilden. Alleen lukte dat bij ‘onze’ jongeren niet, door ziekte, ongemak, ervaren belemmering was er tegenslag in de ‘reguliere’ leerweg. Doelen en eindtermen konden niet worden behaald. Zelfs niet met extra zorg en ondersteuning. Ze bleken niet in staat om met gelijke middelen het voortgezet onderwijs en/of beroepsonderwijs succesvol af te ronden en daarmee een baan te vinden. Gelukkig zijn er in Nederland ondersteunende maatregelen en voorzieningen gebouwd om zij die tegenslag hebben te helpen naar succes.
Uitval
Van een afstand zien de professionals in het werkveld; onderwijs, zorg en werk en inkomen dat sommige jongeren met hetzelfde recht minder kans hebben op succes in onderwijs en werk. Je zou die jongeren ‘uitvallers’ kunnen noemen. ‘Uitval’ is eigenlijk een lelijk woord. Ze doen niet meer mee betekent het eigenlijk. Wat nou als je 18 of 19 bent en jouw volwassen leven is pas net begonnen? Begint jouw start met uitval? Mag je nog wel meedoen? Kun je nog wel meedoen? Hier roepen we sociale rechtvaardigheid aan. Met In onze maatschappij spraken we af dat ze er natuurlijk bij horen! Natuurlijk doen ze mee!
Ik heb gefaald
In het proces van uitval heeft ‘het systeem’ de uitval geregistreerd en opgetekend. Daar zal een actie op gezet moeten worden, daar zal een verwijzing voor moeten plaatsvinden. Er zullen ondersteunende voorzieningen moeten worden ingezet. Die zijn er gelukkig. Bij de jongere zelf is er inmiddels ook iets gebeurd. De jongere heeft zelf ook geregistreerd wat niet lukt, waar hij niet aan kan voldoen. En reageert daar op. Er komen gevoelens los van falen en frustratie. Ook zien we dat de jongeren leren zich aan te passen aan de uitval. De motivatie om ‘gewoon’ mee te doen, neemt af. Ze blijven weg en hebben geen zin meer. Ze durven niet meer.
Succes
Om werk te bereiken heb je naast kennis ook oefening van vaardigheden nodig. Kansen om te laten zien wat je kan. Bijna altijd hebben ze het geloof en het vertrouwen verloren om zelf de kansen te maken. Want ze weten dat ze de kennis en de vaardigheden nog niet hebben opgedaan. Daar gaan we bij EEGA Plus mee aan het werk.
We zoeken eerst naar bewijs wat de jongere wel kan. Als wij daar samen met de jongere grip op krijgen, worden ze begeleid in het opdoen van kennis en vaardigheden. In dit leerproces gebeurt er iets moois: er worden successen ervaren! ‘Ik kan dus wel een examen halen!’ ‘Ik blijk eigenlijk heel handig te zijn in dit werk!’ Succes wordt het krachtvoer voor onze jongeren om er weer in te geloven. Kansloos of kansarm wordt omgebouwd naar kansrijk.
Kansen maken
Waar we allemaal gelijk zijn en dezelfde rechten hebben, is de kans op succes voor iedereen anders. De een heeft net wat meer hulp en ondersteuning nodig. Mensen zijn niet geholpen met een gunning van een kans. Met de opmerking: “Je moet ‘m nu wel pakken. Het is je laatste kans!”
Nee. Mensen weer zelf kansen laten maken is hard werken. Wij werken samen met de jongere om zelf kans te maken op succes. Als je (weer) gelooft dat je succesvol kunt zijn, ben je pas in staat om kansen te maken. Sociale rechtvaardigheid is investeren in mensen.
Jurgen Stavast
Traject coördinator EEGA Plus